Antonio Scurati – Persbericht

Antonio Scurati gecensureerd door Italiaanse nationale omroep

Afgelopen weekend zou schrijver en hoogleraar Antonio Scurati naar aanleiding van de Italiaanse Bevrijdingsdag een voordracht houden om de fascistische moord op de politicus Matteotti te herdenken, 100 jaar geleden uitgevoerd in opdracht van dictator Benito Mussolini. De Italiaanse nationale omroep RAI heeft geweigerd Scurati’s voordracht uit te zenden op televisie, met een storm van verontwaardiging in Italië als gevolg. Italiaanse kranten pakten groot uit op hun voorpagina’s en collega-schrijvers sprongen voor hem op de bres. De nagedachtenis van het fascistische hoofdstuk in de Italiaanse geschiedenis en de huidige radicaal-rechtse regering staan duidelijk met elkaar op gespannen voet.

Nederlandse vertaling door Jan van der Haar

Monoloog – Antonio Scurati

Op 10 juni 1924 werd Giacomo Matteotti door fascistische huurmoordenaars gedood. Onderaan zijn huis wachtten ze hem gevijven op, allemaal knokploegleden uit Milaan, beroepsgeweldplegers die geworven waren door de naaste medewerkers van Benito Mussolini. Afgevaardigde Matteotti, de secretaris van de Socialistische Partij, de laatste die zich in het parlement nog openlijk verzette tegen de fascistische dictatuur, werd midden in het centrum van Rome op klaarlichte dag ontvoerd. Tot zijn laatste snik heeft hij gestreden, zoals hij heel zijn leven had gevochten. Hij werd doodgestoken, daarna is zijn lijk verminkt. Hij is dubbelgeklapt om hem in een slordig met een smidsvijl gegraven kuil te kunnen proppen.

            Mussolini werd onmiddellijk op de hoogte gesteld. Behalve de moord beging hij de schande de weduwe te zweren dat hij al het mogelijke zou doen om haar man terug te brengen. Terwijl hij dat zwoer, had de Leider van het fascisme het bebloede parlementspasje van het slachtoffer in zijn bureaula liggen.

            Maar in dit valse voorjaar herdenken we niet alleen de politieke moord op Matteotti, we herdenken ook de nazifascistische bloedbaden van de Duitse SS, met de medeplichtigheid en de medewerking van de Italiaanse fascisten in 1944. De Ardeatijnse grotten, Sant’Anna di Stazzema, Marzabotto – het zijn maar een paar van de plaatsen waar de duivelse bondgenoten van Mussolini duizenden weerloze Italiaanse burgers in koelen bloede hebben afgeslacht. Onder hen honderden kinderen en zelfs baby’s. Velen werden levend verbrand of onthoofd.

            Deze twee gelijktijdige herdenkingen – voorjaar 1924, voorjaar 1944 – geven aan dat het fascisme in heel zijn historische bestaan – niet alleen aan het eind of slechts incidenteel – een permanent verschijnsel van stelselmatig moordzuchtig en bloederig politiek geweld is geweest. Zullen de erfgenamen van die geschiedenis dat nu eindelijk eens erkennen?

            Helaas wijst alles erop van niet. De post-fascistische leidende groep had na de verkiezingsoverwinning van oktober 2022 de keuze uit twee wegen: het neofascistische verleden verloochenen of proberen de geschiedenis te herschrijven. Men is onmiskenbaar de tweede weg ingeslagen.

            Na het in de verkiezingscampagne hardnekkig vermeden te hebben, heeft de minister-president zich, toen ze door de herdenkingsjaren gedwongen werd het onderwerp op te pakken, aan de ideologische lijn van haar neofascistische herkomst gehouden: ze nam afstand van de onverdedigbare gruweldaden van het regime (de Jodenvervolging) zonder de fascistische beweging als geheel te verloochenen, ze schoof de slachtingen die begaan zijn met medeplichtigheid van de republikeinse fascisten uitsluitend op de nazi’s af en ontkende ten slotte de fundamentele rol van het Verzet bij de wedergeboorte van Italië (in zoverre dat op 25 april 2023 nooit het woord ‘antifascisme’ is genoemd).

            Terwijl ik tot u spreek staan we opnieuw aan de vooravond van de herdenking van de Bevrijding van het nazifascisme. Het woord dat de minister-president weigerde te gebruiken, zal weer erkentelijk op de lippen van alle oprechte democraten liggen, of ze nu links, centrumdemocraten of rechts zijn. Zolang dat woord – antifascisme – niet uitgesproken wordt door degene die ons regeert, zal het spook van het fascisme blijven rondwaren in het huis van de Italiaanse democratie.

Vertaling: Jan van der Haar

Originele tekst in het Italiaans

Eerder dit jaar verscheen zijn pamflet Fascisme en populisme

In het pamflet Fascisme en populisme laat Antonio Scurati op fascinerende wijze zien hoe de populistische lessen van Mussolini doorwerken in de Europese en Amerikaanse politiek. De populist Mussolini begreep als weinig anderen de mechanismen van politieke verleiding en politieke agitatie. Volgens Scurati moeten Europeanen het gevecht voor de democratie opnieuw voeren. Voor het te laat is.   De Italiaanse auteur, beroemd door zijn visionaire Mussolini romans, beziet in dit soepel geschreven en urgente pamflet de geschiedenis van het fascisme en populisme. Ondersteund door jarenlang onderzoek naar de wortels van het Italiaanse fascisme trekt hij fascinerende lijnen naar onze tijd. De toekomst is aan ons, zegt hij, maar dat vereist wel onze geschiedenis te kennen. Bestuderen we die niet dan zullen we steeds minder in staat zijn de tekenen van fascisme en populisme te herkennen en er krachtig en adequaat op te reageren.

Noot voor de redactie, niet voor publicatie.

Voor vragen neem contact op met:

Kelly van Mourik

E: Kelly.vanMourik@parkuitgevers.nl

T: +31 (0)6 53 17 77 74